Ontdek hier alles over het knuffelhormoon: Oxytocine!

Bij het knuffelen komt in ons lichaam oxytocine vrij. Niet voor niets wordt dit stofje het liefdes- of knuffelhormoon genoemd.

Maar wist je dat oxytocine bij nog veel meer processen in het lichaam betrokken is?
Lees het in dit artikel!

Wat is oxytocine?

Oxytocine is een stofje dat valt onder de hormonen en neurotransmitters. Het wordt van nature in je lichaam aangemaakt.

Hormonen:
Hormonen zijn signaalstofjes die in je hele lichaam worden aangemaakt door hormoonklieren. Ze worden via je bloedbaan verspreid.

Neurotransmitters:
Neurotransmitters zijn ook signaalstofjes. Ze brengen signalen in de hersenen over tussen de neuronen (zenuwcellen).

Oxytocine wordt aangemaakt in de hersenen, in de hypothalamus.

De hypothalamus regelt automatische functies in je hersenen en houdt de balans. Het wordt ook wel gezien als het regelcentrum van je hersenen.

De hypofyse volgt opdrachten op van de hypothalamus en stuurt dit via hormonen aan in het lichaam. De hypofyse wacht dus op een signaal van de hypothalamus om een bepaalde functie uit te voeren.

Voor de productie van oxytocine zijn aminozuren (de bouwstoffen van eiwitten) noodzakelijk.

Meer weten over aminozuren? Lees hier ons artikel over wat aminozuren zijn.

Wat doet oxytocine in je lichaam?

Oxytocine helpt je hersencellen om beter met elkaar te communiceren. Zo heeft het onder meer invloed op hoe je hersenen omgaan met sociale situaties en ervaringen.

Als je weinig voedingsstoffen binnenkrijgt, waardoor de energiebalans in je lichaam laag is, wordt er minder oxytocine afgegeven.

Het lichaam geeft zijn energie dan aan andere belangrijke functies en bespaart energie door de afgifte van oxytocine te remmen.

Wanneer wordt oxytocine aangemaakt?

In andere situaties wordt er juist meer oxytocine vrijgegeven. Oxytocine en emoties hebben namelijk veel met elkaar te maken.

Het ‘knuffelhormoon’ wordt geproduceerd bij:

1. Sociale binding

Oxytocine wordt afgegeven tijdens aanraking en intiem contact. Het versterkt het contact en de binding met de ander.

Het zorgt, samen met andere hormonen, voor liefdesgevoelens in een relatie en wordt daardoor vaak het knuffel- of liefdeshormoon genoemd [1-3].

2. Sociaal gedrag en interacties

Oxytocine heeft invloed op de verbinding tussen cellen in je hersenen, en is zo betrokken bij sociaal gedrag tussen individuen, maar ook in groepsverband.

Wanneer je sociaal gedrag vertoont, wordt de verbinding tussen cellen namelijk vaker gebruikt, waardoor deze sterker worden.

Hoe sterker ze worden, hoe beter je je gedrag kunt aanpassen aan de sociale omgeving [1-3].

3. Vertrouwen

Oxytocine kan het vertrouwen tussen personen verhogen doordat het invloed heeft op het versterken en verwerken van sociale signalen in de hersenen.

Doordat er sociale stimulatie in de hersenen plaatsvindt, ontstaat er sneller een gevoel van vertrouwen [3-4].

4. Empathie

Behalve dat oxytocine invloed heeft op sociaal gedrag en vertrouwen, heeft het ook invloed op je empathisch vermogen, vooral in een vertrouwde omgeving.

Oxytocine versterkt de gevoeligheid voor signalen van anderen. Hierdoor herken je beter de gevoelens en emoties van anderen en speel je hierop in, bijvoorbeeld door hulp te bieden [5].

5. Sociale herkenning en geheugen

Bij het herkennen en onderscheiden van bekende en onbekende gezichten is het hormoon oxytocine betrokken.

Doordat je door oxytocine gevoeliger wordt voor het opvangen van sociale signalen, herken en onthoud je sneller bekende gezichten.

Het speelt dus ook een rol in het geheugen, omdat je hiermee herkent wie je vertrouwt [1].

6. Sociale afstemming

Behalve dat oxytocine liefdevol en positief gedrag ondersteunt in een groep, kan oxytocine in een onveilige, wantrouwende situatie ook beschermend gedrag versterken.

Dit stofje kan in bepaalde rollen, zoals ouderschap, ervoor zorgen dat je sociale beschermende gedrag wordt versterkt.

Dit kan zich dan juist uiten in afstandelijkheid of minder empathie, vooral bij onbekenden [5].

7. Stress

Oxytocine draagt ook bij aan de mentale gezondheid. Het speelt onder meer een rol bij de aanmaak van het stresshormoon cortisol.

Het kan daarnaast bijdragen aan een kalmerend effect in stresssituaties en bij angst. Dit kan het emotionele welzijn bevorderen [2-4-5].

Heeft oxytocine bij mannen en vrouwen een andere werking?

Naast de invloed op het sociale gedrag, speelt dit knuffelhormoon ook een specifieke rol bij vrouwen en bij mannen.

Bij zowel mannen als vrouwen kan het gezien worden als een hechtingshormoon. Daarnaast heeft het hormoon bij mannen en vrouwen een andere werking.

Oxytocine bij vrouwen

Bij vrouwen speelt deze stof specifiek een rol bij de zwangerschap en het moederschap.

Tijdens de zwangerschap en het moederschap zijn oestrogeenniveaus hoger.

Aangezien oestrogeen de gevoeligheid voor oxytocine verhoogt, hebben vrouwen in deze levensfase meer oxytocine [3].

Oxytocine komt vrij bij [2]:

• Seks, met name bij een orgasme
• Sociale verbondenheid
• Een bevalling
• Borstvoeding geven
• Moederschap
• Knuffelen (met je kind of partner)

Oxytocine bij mannen

Testosteron wordt gezien als het mannelijke hormoon, het is bij mannen ook in hogere hoeveelheden aanwezig dan bij vrouwen.

Oestrogeenspiegels zijn juist lager bij mannen dan bij vrouwen.

Bij mannen is de gevoeligheid voor oxytocine over het algemeen dus lager, doordat ze minder oestrogeen hebben en doordat testosteron een remmend effect kan hebben op oxytocine [3].

Oxytocine komt vrij bij :

• Seks, met name bij een orgasme
• Sociale verbondenheid
• Vaderschap
• Knuffelen (met je kind of partner)

Hoe wordt oxytocine gereguleerd?

De afgifte van oxytocine afgifte wordt gereguleerd door je hersenen en is afhankelijk van je:

• Omgeving
• Hormonen
• Energiebalans
• Stressbelasting

Je hypothalamus reguleert oxytocine via een positief terugkoppelingssysteem.

Dit houdt in dat het automatisch een signaal geeft zodra de afgifte van oxytocine genoeg is en het doel bereikt is.

Voorbeeld situatie: Borstvoeding

1. Er wordt een signaal gestuurd naar de hersenen zodra de baby probeert te drinken.
   → De zuigbeweging is de prikkel voor dit signaal.
2. De hypofyse geeft bij dit signaal oxytocine af.
   → Dit zet de melkproductie aan.
3. De oxytocine-afgifte stopt zodra de baby stopt met drinken.
   → De prikkel (de zuigbeweging) stopt, waardoor de afgifte stopt.

Oxytocine stimuleren

Zoals je hebt kunnen lezen draagt dit hormoon bij aan een gevoel van verbinding en welzijn. Maar hoe kun je dit liefdeshormoon zelf op natuurlijke wijze stimuleren?

Oxytocine wordt gestimuleerd door [1,2,6]:

• Knuffelen, aanraking of massage
• Positieve ervaringen, zoals lachen of samenwerken
• Seksuele activiteiten
• Sociale interacties in vertrouwde omgeving

Deze activiteiten dragen allemaal bij het vrijkomen van oxytocine en dus aan sociale binding, interacties en ontspanning.

Samenvatting

Het knuffelhormoon oxytocine is veel meer dan alleen een liefdeshormoon.

Het speelt een rol bij:

• Sociale binding
• Sociaal gedrag en interacties
• Vertrouwen en empathie
• Sociale herkenning en afstemming
• Stress
• Seksualiteit
• Zwangerschap, borstvoeding en de bevalling
• Ouderschap

Oxytocine is een hormoon en een neurotransmitter. De hypothalamus geeft aan de hypofyse de opdracht om oxytocine vrij te geven.

Zodra het doel bereikt is en er voldoende oxytocine aanwezig is, stopt de prikkel automatisch door een positieve terugkoppeling.

Als je lichaam minder energie of voedingsstoffen heeft, remt het de vrijgave van oxytocine, omdat het lichaam dan energie moet besparen en andere functies voorrang geeft.

De uiting van oxytocine in je gedrag is afhankelijk van je hormoonbalans.

Oestrogeen verhoogt de gevoeligheid voor oxytocine, terwijl testosteron de werking van oxytocine juist remt.

Je kunt oxytocine bevorderen door aanraking, seksuele activiteiten en sociale en positieve interacties met anderen.