Bètacaroteen is een essentiële provitamine die allerlei gezondheidsvoordelen biedt.
In dit artikel lees je wat het doet, waar het in zit en hoe je voldoende binnenkrijgt. Ook geven we je 1 waarschuwing.
Dit artikel in het kort:
- Je lichaam zet bètacaroteen om in vitamine A.
- Bètacaroteen is onder andere gunstig voor je longen en je zicht.
- Je kunt bètacaroteen uit voeding of een supplement halen.
Wat is bètacaroteen?
Bètacaroteen is een stofje dat je lichaam omzet in vitamine A.
Stoffen die je lichaam omzet in vitamines worden ‘provitamines’ genoemd. Dat maakt bètacaroteen ‘provitamine A’.
Bètacaroteen is een carotenoïde. Het is een natuurlijk kleurpigment dat zorgt voor de levendige oranje, rode en gele kleur van groente en fruit.
Ook is het aanwezig in veel (donker)groene groenten.
Wortel is misschien wel de bekendste bron van bètacaroteen. Daar heeft het stofje ook zijn naam aan te danken. Het woord ‘bètacaroteen’ is namelijk afgeleid van het Latijnse woord voor ‘wortel’.
Daarbij heeft bètacaroteen krachtige antioxiderende eigenschappen. Bètacaroteen draagt hierdoor bij aan verschillende gezondheidsvoordelen.
In het kort: Bètacaroteen is een natuurlijk kleurpigment en wordt door je lichaam omgezet in vitamine A.
Waar is caroteen goed voor?
Zoals hierboven al werd genoemd heeft bètacaroteen een belangrijke functie als provitamine A.
Hierdoor ondersteunt het je gezondheid op allerlei vlakken.
Bètacaroteen biedt onder andere de volgende 5 gezondheidsvoordelen.
1: Ondersteunt cognitieve functies
Uit onderzoek blijkt dat bètacaroteen je cognitieve functies en je geheugen kan ondersteunen. Dat zou komen door de antioxiderende eigenschappen van bètacaroteen [3].
Zowel bètacaroteen uit voeding als uit een supplement is gunstig voor je cognitieve functies.
2: Gezonde huid
Bètacaroteen draagt bij aan de gezondheid van je huid.
Het ondersteunt de afweer van je huid tegen UV-straling en draagt bij aan de gezondheid en het uiterlijk van je huid [5].
3: Gezonde longen
Je lichaam zet bètacaroteen om in vitamine A. Vitamine A ondersteunt je longen om goed te werken [6].
4: Gezonde ogen
Het gezegde dat je wortels moet eten voor gezonde ogen is niet uit de lucht komen vallen. Wortels bevatten veel bètacaroteen, wat bijdraagt aan de gezondheid van je ogen en aan goed zicht.
5: Functioneert als antioxidant
Bètacaroteen werkt als antioxidant, wat diverse voordelen kan bieden.
Zo kan een teveel aan vrije radicalen in je lichaam tot cel- en weefselbeschadiging leiden. Dat wordt ‘oxidatieve stress’ genoemd. Oxidatieve stress kan de voorloper zijn van verschillende (chronische) ziekten.
Antioxidanten, waaronder bètacaroteen, kunnen vrije radicalen onschadelijk maken en geven je gezondheid dus een boost.
In het kort: Bètacaroteen draagt bij aan een goede gezondheid, doordat het stofje je gezondheid op allerlei gebieden ondersteunt.
Waar zit bètacaroteen in?
De beste manier om voldoende bètacaroteen binnen te krijgen is door veel groente en fruit te eten.
Bètacaroteen zit onder andere in de volgende producten:
- Zoete aardappel
- Wortel
- Tomaat
- Boerenkool
- Spinazie
- Romaine sla
- Raapstelen
- Pompoen
- Abrikozen
- Cantaloup meloen
- Mango
- Chilipeper
Bètacaroteen komt ook voor in kruiden en specerijen, zoals:
- Paprikapoeder
- Cayennepeper
- Chilipoeder
- Peterselie
- Koriander
- Marjolein
- Salie
Als je niet voldoende groente en fruit eet, kun je een supplement slikken, zoals Nutribites Multivitamine (bevat 6 mg bètacaroteen).
Verderop lees je meer over supplementen met bètacaroteen.
Recepten met bètacaroteen
Bètacaroteen is een in vet oplosbare stof.
Daarom is het goed om bètacaroteen te combineren met een bron van gezonde vetten, zoals avocado of olijfolie, om de opname te optimaliseren.
Hier vind je recepten met bètacaroteen:
Hoeveel bètacaroteen?
Er is geen vastgestelde aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (ADH) voor bètacaroteen.
Het is onwaarschijnlijk dat bètacaroteen gezondheidsproblemen veroorzaakt, ook als je een hoge dosis of juist weinig binnenkrijgt. Hier kunnen we echter een nuancering in aanbrengen, waar we je hieronder meer over vertellen.
Over het algemeen geldt: als je ruime hoeveelheden groente en fruit eet, krijg je voldoende bètacaroteen binnen.
Risico’s van te weinig bètacaroteen
Doordat er geen ADH is vastgesteld, kan er ook geen sprake zijn van een tekort.
Toch ligt dit net iets anders.
Zoals eerder genoemd zet je lichaam bètacaroteen om in vitamine A.
- 12 mg bètacaroteen staat gelijk aan 1 mg vitamine A.
- 100 gram zoete aardappel bevat 8,4 mg bètacaroteen, wat gelijkstaat aan 78% van de ADH vitamine A.
Je lichaam zet niet méér bètacaroteen om in vitamine A dan het nodig heeft. Oftewel: je lichaam zet alleen de benodigde bètacaroteen om in vitamine A. Hierdoor kun je niet te veel bètacaroteen binnenkrijgen.
Wel maak je minder vitamine A aan als je weinig bètacaroteen binnenkrijgt.
Als je die vitamine A niet voldoende uit je voeding haalt, kun je hierdoor een vitamine A-tekort oplopen.
Het is voor je vitamine A-gehalte dus wel belangrijk om voldoende bètacaroteen binnen te krijgen.
Risico’s van te veel bètacaroteen
Net als de ADH is er ook geen maximale dagelijkse hoeveelheid, wat inhoudt dat je geen teveel kunt binnenkrijgen.
Ook hier is een nuancering op zijn plek.
De hoeveelheid bètacaroteen die je uit voedsel opneemt is ongeveer 5-30% in vergelijking met de hoeveelheid die je uit supplementen opneemt.
Dat is een vrij groot verschil.
Kijk daarom goed hoeveel bètacaroteen een supplement bevat, om niet te hoge dosissen binnen te krijgen.
Waarschuwing
Als je rookt is het verstandig extra op te passen met het innemen van supplementen met bètacaroteen.
Als je als roker te veel bètacaroteen binnenkrijgt via supplementen (meer dan 15 mg), kan dat schadelijk zijn voor je gezondheid.
Daarnaast kunnen hoge dosissen bètacaroteen zorgen voor geel/goud/oranje pigmentatie van de huid. Dat wordt carotenoderma genoemd. Hoewel je dit wilt vermijden, is het niet schadelijk [8].
Waarom een bètacaroteen supplement?
Als je weinig bètacaroteen binnenkrijgt, bijvoorbeeld doordat je weinig groente en fruit eet of medicijnen gebruikt die de opname van voedingsstoffen remmen, kun je ervoor kiezen om een supplement te nemen.
Bètacaroteen voor voedingssupplementen wordt synthetisch geproduceerd of uit natuurlijke bronnen als palmolie, algen of fungi gehaald [2].
Kies altijd voor een supplement met een natuurlijke vorm van bètacaroteen. De synthetische variant lijkt namelijk minder antioxiderend en immuunversterkend te zijn dan de natuurlijke variant.
Voor Nutribites Multivitamine (die bètacaroteen bevat) is zoveel mogelijk gekozen voor de biologisch actieve vorm van vitamines en mineralen om de opname en effectiviteit te bevorderen.
Samenvatting
Bètacaroteen is provitamine A, wat inhoudt dat je lichaam de stof omzet in vitamine A.
De stof heeft een antioxiderende werking en draagt bij aan diverse gezondheidsvoordelen.
Als je voldoende en gevarieerd groente en fruit eet, haal je daar je bètacaroteen uit. Je kunt ook een supplement nemen.
Je kunt niet te veel bètacaroteen binnenkrijgen. Je lichaam zet alleen het benodigde om in vitamine A.
Reacties (3)
Schrijf een reactieIk ben al een tijdje bezig met het verbeteren van mijn dieet en het begrijpen van verschillende voedingsstoffen. Het artikel over bètacaroteen heeft me echt geholpen om een beter inzicht te krijgen in deze stof en waarom het zo belangrijk is voor onze gezondheid.
De uitleg over provitamines en hoe bètacaroteen wordt omgezet in vitamine A was verhelderend. Maar nu vraag ik me af of het mogelijk is om te veel bètacaroteen binnen te krijgen en of er bijwerkingen zijn. Kan een teveel aan bètacaroteen schadelijk zijn?
Bedankt voor jullie informatieve artikel!
Ik was altijd nieuwsgierig naar wat bètacaroteen nu eigenlijk was en waarom het zo belangrijk is voor ons lichaam. Dankzij het artikel over bètacaroteen op jullie website kreeg ik eindelijk duidelijke antwoorden, bedankt!
Wat fijn dat we je met dit artikel goed hebben kunnen informeren.
Je kunt ons ook altijd mailen als je vragen hebt.